Küresünniler Tarih ve Kültür Platformu
Bütün partiler, önceki gün 12 Haziran’da milletvekili genel seçimleri için adaylarını açıkladı. Siyasi partilerin açıkladığı milletvekili listesinde CHP, MHP ve Saadet Partisi beklenen adaylarını açıkladı. BDP, halen milletvekili olan Özdal Üçer’in (Newroz’dan bu yana aday gösterileceği kesin gözüyle bakılıyordu) dışında tam bir sürpriz yaşattı. En büyük sürpriz ise malum olunacağı gibi AK Parti’den geldi.
Siyasi partilerin gösterdiği adayları değerlendirmeden önce siyasi partilerin Van’daki genel durumlarını irdelemek istiyorum:
Saadet Partisi, merhum Necmeddin Erbakan’ın vefatından sonra gireceği ilk seçimde Erbakan Hoca’nın mirasını koruduklarını ve yolunda gittiklerini kanıtlamak için 12 Haziran seçimlerine olabildiğince sarılacaklardır. Zaten Fethullah Erbaş’ın 1. Sırada aday gösterilmesinin nedeni de bu. Zira Erbaş, daha önce parlamenterlik ve belediye başkanlık yapmış dürüstlüğü ve mütevazi kişiliğiyle Vanlıların saygınlığını kazanmış bir insan.
Saadet Partisi’nden yollarını ayıran Prof. Dr. Numan Kurtulmuş liderliğinde kurulan Halkın Sesi Partisi (HAS Parti), 12 Haziran seçimlerinde Saadet Partisi’ne karşı rüştünü gösterme çabası içinde olacağı öngörülürken Van’da Halil İbrahim Elban ile yarışacak.
Milliyetçi Hareket Partisi’nde durum ise Türkiye genelinde yapılan son anketlere göre yüzde 10’luk seçim barajı seviyesinde olduğu ve birçok siyaset bilimci tarafından “baraja takılabilir” denilmesi üzerine MHP’nin 12 Haziran seçimlerinde en fazla efor sarf edecek siyasi partiler arasında gösteriliyor. Bundan dolayı MHP, Van’da özellikle Küresin Aşireti’nden ve ülkücü camianın tüm oylarına talip. Bundan dolayı da uzun yıllar MHP’de birçok görevi üstlenmiş, hatta MHP MYK üyeliği yapmış Gültekin Çavuşoğlu ile Van’dan 1 milletvekilliği çıkarmayı düşünüyor. MHP’nin yaptığı bu hesaplama, özellikle AK Parti’nin Küresin aşiretinden aday göstermemesinden dolayı yüzde 60’lık bir tutarlılığa sahip.
12 Haziran seçimlerinde Doğu ve Güney Doğu’dan yıllardır milletvekili çıkaramayan CHP ise bu kez Van’dan bir milletvekili çıkaracağı kesin gözüyle bakılıyor. Malum CHP’nin 10 bin kemikleşmiş oyu var. CHP’den 1. Sıra milletvekili adayı olan ve gerçekten de Vanlıların gönlüne taht kurmuş VATSO eski Başkanı Zahir Kandaşoğlu’nun bu oranı kat be kat arttıracağı kesin gözüyle bakılıyor. Bunun yanı sıra AK Parti’nin Van’ın en büyük aşiretlerinden Bruki Aşiret’inden hiçbir adaya yer vermemesi, Brukilerin Zahir Kandaşoğlu’na dolayısıyla CHP’ye yönelmesine neden olacaktır. Şimdiden birilerinin “bu halk CHP’ye oy vermez” dediklerini duyar gibiyim. Ancak özellikle AK Parti bu faktörü kaç seçimdir sürekli gözden kaçırıyor. Bundandır ki 2009 yerel seçimlerinde Brukiler kitlesel olarak BDP’ye destek verdiler.
BDP’de ise her zaman olduğu gibi sular durgun (en azından parti dışından görülen tablo bu.) BDP, Newroz kutlamalarından bu yana adaylığı garanti olan Özdal Üçer’in dışında 2007 yılında olduğu gibi yine sürpriz yaptı. Gerçi Aysel Tuğluk’un adı Van adayı olarak geçiyor değildi. Ancak Tuğluk’un daha çok Diyarbakır’da aday gösterileceği dile getiriliyordu. Kemal Aktaş ve Nazmi gür ise tamamen sürpriz oldu. Buna rağmen, Türkiye’de MHP, Saadet Partisi gibi BDP’de tabanına en çok hakim olan siyasi parti olmasından dolayı gösterilecek adayın kimliği, kişiliği çok fazla önem arz etmiyor. BDP tabanı daha çok “parti” mantığıyla hareket edip, gösterilen adaya oy vermeyi yeğliyor. BDP, 2009 yerel seçimlerinde il genel meclis seçimlerinde aldığı oy oranı BDP’nin 4 milletvekili götürmeyi zaten garantilemiş durumda. Ancak bu bilimsel matematik veri, siyasi atmosfere, adayların göstereceği efora, seçim bölgelerinin oy dağılımının iyi örgütlenmesine ve elbette ki diğer siyasi partilerin adayların meziyetlerine oranla değişebilir.
Gel gelelim AK Parti’ye; Başbakan Erdoğan, deyim yerindeyse Van’ı ters köşeye yatırdı. Gerek AK Parti cenahından ve gerekse de siyaseti yakından takip eden tüm kesimlerin tahmin edemeyeceği bir aday listesi sundu Vanlılara, Başbakan Erdoğan. Milli Eğitim eski Bakanı Hüseyin Çelik’in Van’dan aday gösterilmeyeceği kesin gözüyle bakılırken, Gülşen Orhan’ın birinci sırada aday gösterileceği bekleniyordu. Ancak Orhan’ın 4. Sırada gösterilmesi öte yandan ise mevcut vekillerin hiçbirinin listede yer almaması dikkat çekti. 8 Kişilik Başbakan’ın listesinde 4 aday Bahçesaraylı bulunurken, ondan fazla Bruki aday adayından hiçbirinin listede yer almaması Brukilerin tepkisine neden olacağı düşünülüyor. Brukiler, Ak Parti’nin açıkladığı listeden hiçbir Brukinin yer almaması üzerine kuvvetle ihtimal CHP adayı Zahir Kandaşoğlu’na yönelebileceği öngörülüyor. Öte yandan, Başkale’den, Özalp’tan (5. Sırada Av. Zahir Soğanda aday gösterilmiş ancak AK Parti’nin Van’dan 5 vekil çıkaramayacağı kesin gözüyle bakılıyor), Köresin Aşiretinden hiçbir aday göstermemesi AK Parti’nin işinin zor olacağı yorumlarına neden olmaktadır.
Bütün bu değerlendirmeler ışığında, 12 Haziran seçimlerinde 3 olası seçenek var:
Birincisi; BDP’nin oy dağılımını iyi yapması ve tepki oylarının olmaması durumunda 4 milletvekili çıkarması. AK Parti’nin mevcut listesinden dolayı fazla tepki çekmesi ve reaksiyonel oyların Zahir Kandaşoğlu’na gitmesi ile CHP’nin 1 milletvekili çıkarması. Kalan 3 milletvekilinin ise AK Parti tarafından alınması.
İkincisi; AK Parti’nin tepki oylarına karşılık Brukilerin AK Parti seçmeninin belli bir bölümünün yine de AK Partiye oy vermesi. Ancak kalan diğer tepki oylarının Zahir Kandaşoğlu’na gitmesi ile Kandaşoğlu’ya yarışa giren CHP’nin 1 vekil çıkarması. BDP’nin oy dağılımını iyi yapamaması ve tepkisel oyların blok halinde belli adaylara gitmesinden dolayı BDP’nin 3 vekil çıkarması. Geriye kalan 4 vekilin ise mecburen oy verilen AK Parti listesinden seçilmesi.
Üçüncü olasılık ise; beğenilmeyen AK Parti listesine karşılık, AK Parti seçmeninin Başbakan Erdoğan karizmasına hala oy vermeyi yeğlemesi ve bundan dolayı AK Parti’nin 4 milletvekili çıkarması. Bu sayı BDP’nin handikapı olan oy dağılımını iyi yapmamasından dolayı 5’de olabilir. BDP ise oy dağılımını iyi yaparsa 4 vekil çıkarmaması içten bile değil. Ancak söz konusu handikabı aşamazsa BDP, en fazla 3 vekil çıkarabilir.
Selim KEMALOĞLU
