Men şöyle arz edeyim. Menim bildigim, men İran a da çoh sefer geddim geldim. İranda da sordum. Ordan da sordum. Burdaki böyüklerimizden de sordum. Tebrizde göy camı var bizim eski dedelerimizin yerleşim yeri Salmas Şapur Tebrizde gelmişlar. Osmanlı döneminden sonra bu sefer ne olmuş İran’ın içine gelmişıh.
Azeri Türkleriyih İrandaki dedelerimizden sorduğumda niye bazı Türkiye ye geldıh. Öz dedim mene dedi. Menim kedi hayvanımı, malımı 3 sefer Kürtler talan ettiler. Mâdam sız İran da geliyordunuz. Söylemediniz mi bizim malımızı talan ettiler? Dedi oğlum valla İran yönetimi fars ve ecem dır (şiadır) isim verdıg. İran devleti dediki bize biz garışmarıh, peki şia terefi yardım etmiyor.
Öte taraftan Kürt malımızı götiriyor ha demah ki biz Azeri Türkiyıh ne Ecem ne Kürt bizi kabul etmiyor. İranda mezhep kavgası var(ayırım var). Sünniyıh biz Kürtler de sünnidir. Buni demaha getiriyorum: bizim insanımız bir tereften Kürdün Ermenin basgısı bir tereften şiaların baskısınnan buraya gelipler.
Ordaki yerimizi yurdumuzu terk etmişıh Türkiyeye gelipler. O tarihte Van Valisi Bekir Sami Bey cok yardımcı olup biz Türk devletine coh şey borcluyuh. Biz her şeye hayınnıh oler devletimize olmaz. Buraya gelen insanımıza 45 dönüm arazi verıhler garşılıhsız malımızı yohumuzu yollarda gayıp etmışıh. Devlet bize sahıp cıkmış. Eyni ordaki İranlılarda (azeriler) devletimizi coh seviyorlar men kendim görüşmüşem. Çoh severler.
Kökenımız asıl Azeri Türkiyıh.
Gelinen yerleşim yerleri: Biz Şahbağına gelmişıh.%90 ı İran’ın Şapur’a bağlı Verdan köyündendi. İskelelilerin %70 ı gine Şapur’a bağlı Şekeryazıdan gelip. Saraydakilerde Hoya bağlı Yestikandan gelipler. Hoy Rizaiyeye bağlıdır. Alaköydekiler Kangenli (salmas) bir gısmı Yestikanlıdır. Garagündüzlülerin ekseriyeti Yestikanlıdır. Sıhgedekiler Şirekiden gelmişler. Kasımoğluların Istirandan (Hoya bağlıdır) gelmedır. Gem Köprüler %70 Sılavlıdır (Şapır’a bağlı). Çaldıranda Kilimli köyü (Umuttepe) Koturdan gelmedir. Aşağı-yukarı Kuyucaklar %50 si küresinlidir. Gine Yasıtepe Çaldıran’a bağlı %40 Küresinli’dir. Güngören köyü var %60 ı Küresinli dir. Merkeze bağlı Ortanca köyünde, (Zerams köyü) %50 si küresinli’dir. Erdiş’in ilerisin de Adilcevaz’a bağlı Koçeri köyü %100 ü Küresinlidir (250 haneli) Orban dan gelmedır. Ağkırpi mahallesinde Küresinlidir. Özalb’a baglı Çırah köyü, Hacıeli köyü%30-40 Küresinli dir. Avzerik, Saraya baglı küresinlidir. Sırımlı var %30 u Küresinli dir. Aşagı Sağmalı nın %30 u Küresinlidir .
Başkalede Hanik köyü var. %5-10 Küresinlidir. Aşağı Sağmalının %30 u küresinlidir. Başkalede Hanik köyü var,
Erdiş de Çelebibağında 30-40 hane küresinli var. Gülsünler, Garagündüz, Kasımoglu Yumrutepe (Dıreşın), Alaköy, Ağatlı var. İskele Şahbağı Bardahçı nın %20 si Küresinli dir.
Sıhke (Bostaniçi) Lemizgırt (Kıraatlı) %60-70 i Küresinnidir. Gövelek köyü var. 20 hane var. Keçanıs %80 i Küresinlidir. Çoraklı köyü var. Kilimlinin % 100 ü küresinidir. Van merkez de İskele Mahallesi, Selimbey Mahallesi, Abdurrahmangazi Mahallesi, Cevdetpaşa Mahallesi, Vali Mithat Bey mahallesinde yoğun olarak yaşıyorlar.
İbrahim KAYA
Beyüzümü Köyü