Küresünniler Tarih ve Kültür Platformu
12 Haziran’daki seçimlerde Van’da seçmenin oy tercihinde etkili olacak üç temel faktör var. Bunların başında etnik yapı, yani Kürt sorunu geliyor. Diğer iki faktör ise göç ve çözülen aşiret yapısı
Havaalanından kent merkezine giderken taksi şoförü ile sohbet ediyoruz:
– Hayat nasıl gidiyor? – Huzur yok. Ortalık gergin.
– Seçim ne olur? Kim kazanır? – AK Parti ile BDP paylaşır.
– Ya CHP? – Adayı Kandaşoğlu sevilen birisi ama halk CHP’den aday olduğu için tepkili…
– Sen kimi oy vereceksin? – Kürdüm ama AK Parti’ye oy vereceğim? Daha sonra taksi şoförünün sözlerinin kentteki seçim havasını büyük oranda özetlediğini gördüm. Gerçekten Şırnak’ta 12 PKK’lının öldürülmesi nedeniyle kent gergin. Köşe başlarında panzerler, polisler. Barış umudu yerini tedirginliğe ve öfkeye bırakmış. Seçim heyecanı dip yapmış. Zaman zaman karşılaştığımız BDP minibüsü ve Kürtçe afişler de olmasa seçim aklınıza gelmeyecek.
LİSTELERDE KAN DEĞİŞİMİ
Van’da yarış 8 vekillik için. Listeler belirlenirken en büyük sıkıntıyı AK Parti yaşamış. 8 aday 142 aday adayı arasından seçilmiş. Listede kan değişimine gidilmiş. Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik Gaziantep ilk sıraya kaydırılırken; diğer Van vekilleri liste dış kalmış. Listede eski vekillerden sadece Gülşen Orhan var. İlk 5 sıra şöyle: Geçen dönem Ankara’dan Meclis’e giden Burhan Kayatürk, Erciş eski belediye başkanı Fatih Çifti, eski il başkanı Mustafa Bilici, Gülşen Orhan ve avukat Zahir Soğanda. BDP de kan değişimine gitmiş. Van vekillerinden sadece Özdal Üçer listede. Diğer üç aday partinin ABD temsilciliğini yürüten Nazmi Gür, KCK davasından tutuklu bulunan Kemal Aktaş ve Aysel Tuğluk. CHP ilk sıra adayı ise eski Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Zahir Kandaşoğlu. Kandaşoğlu, ilk önce AK Parti’de nabız yoklamış ancak yeşil ışık yanmayınca CHP’den aday seçilmiş. Burukan aşiretinden olan Kandaşoğlu ile CHP’nin sürpriz yapabileceğini düşünenler az değil. 2007’de CHP iki aday çıkarmış ve 12 bin oy almış. Aşiretin 45-50 bin oyu olduğu düşünülerse bu kez CHP’nin daha fazla oy alacağı kesin. Ancak bu artışın vekil olmaya yetip yetmeyeceği 13 Haziran’da görülecek.
MHP ilk sıra adayı ise Kuresinliler aşiretinden eski DYP vekillerinden Mustafa Kaçmaz. Kaçmaz da, AK Parti küskünlerinden.
Aşiretin 35-40 bin oyu var. Kaçmaz’ın vekil olması zor ama AK Parti’den ciddi bir oy götüreceği kesin. Aynı durum Başkale’de de söz konusu. Başkale eski Belediye Başkanı AK Parti listesine giremeyince BDP’yi destekleme kararı almış. Aşiretin 28 bin oyu var. AK Parti seçim bürosunun olmadığı tek yer Başkale.
Kısacası küskünler Van’da bir önceki seçimde 134 bin oy almış olan AK Parti’nin bir miktar oy kaybına uğramasına neden olabilir. Özellikle her seçimde blok halinde AK Parti’ye oy veren Türk kökenli Küresinilerin MHP’ye kayarak, ‘bizde varız’ mesajı vermesinin mümkün olduğunu düşünenler var. Buna rağmen MHP’nin bir milletvekili çıkarması çok zor ama AK Parti’nin oy kaybı nedeniyle CHP bir milletvekili kazanabilir.
‘Kanın durmasını istiyoruz’
VAN’IN BDP’li Belediye Başkan Yardımcısı İdris Canbay: Sıkıyönetim günlerini aratmayan bir atmosferde seçime hazırlanıyoruz. Tüm köşe başları polislerce tutulmuş. Her şeye rağmen barışa ve demokrasiye inanıyoruz. Birinci talebimiz kanın durması. AK Parti’nin yatırımları kimlik sorunun çözemez. Kürtler bir statü talebinde bulunuyorlar. Kürtlerin böyle bir talebi varken ekonomik yatırımlar yapacağım yaklaşımı gerçekçi gelmiyor. Kürtler çatışmalardan nemalanıyor deniyor. Kürtlerin çocuğu, kardeşi, yeğeni ölüyor. Bu nemalanmaksa gelip kendileri nemalansın.” BDP İl Başkanı Cüneyt Caniş ise “Van’da 4 aday belirledik. 2007 ve 2009 seçimlerindeki oy kriteri göre davrandık. 4 adayımızı da çıkaracağımızı düşünüyoruz. Her aday için 44-48 bin arasında bir oy gerekiyor. 220 bine yakın bir oy alacağız” diyor.
‘Van şiddeti reddetmeli’
AK PARTİ birinci sıra adayı Burhan Kayatürk: Van büyükşehir olacak. Bunun ardından Van’ı bir turizm ve sağlık kenti haline getirmeyi hedefliyoruz. Van Gölü’nün etrafına turizm yatırım getirmeyi planlıyoruz. 600 yataklı bir hastanemiz açılıyor. Hedefimiz 1250 yataklı bir kampus. Bu gerçekleştiğinde sadece komşu kentlerden değil sınır ötesinden de hasta alacağımıza inanıyorum. Ben orta vadede Van’ı mega-kent olarak görüyorum. Bir tek güvenlik sorununu halletmemiz lazım. AK Parti olarak çok ciddi demokratik adımlar attık. Atmaya devam edeceğiz. Ancak Van’ın şiddeti mutlak manada reddetmesi gerekiyor ki, Van’ın yapısı şiddete müsait değildir.
‘Bu ülkeye yazık’
CHP adayı Zahir Kandaşoğlu: CHP’nin eksiği, hatası olmuş olabilir. Ama artık çekeceğimizi çektik. Kimse gerginlik istemiyor artık. Kim olursa olsun Kürt sorunun çözmeli. Hepimiz öleceğiz. Geçici bir koltuk hevesi için gençlerin ölmesine gerek yok. Ayrıca bu kentin sorunu sadece Kürt meselesi de değil. Bu kentte 4 bin uyuşturucu bağımlısı var. En büyük sorun uyuşturucu. Yoksulluk çok ağır. Bu ülkeye yazık. Olanları insanın vicdanı kaldırmıyor.
VAN’DAKİ SEÇİM TOTO
BDP’LİLER 4 vekilliği çantada keklik görüyorlar. AK Parti birinci sıra adayı Burhan Kayatürk, CHPnin vekil çıkarabileceğini düşünmüyor. “Bizim asıl rakibimiz BDP” diyor. Kayatürk tahmin yapmaktan kaçınıyor ama İl Başkanı Abdullah Aras iddialı. Aras 7-8 vekil çıkarabileceklerini söylüyor. CHP adayı Kandaşoğlu’nun tahmini ise 4 BDP, 2 CHP ve 1 AK Parti şeklinde. Adayların beklentilerini bir kenara bırakırsak şunları söyleyebiliriz: 2007 genel seçimlerinde AK Parti’nin 163 bin, BDP’nin 93 bin oyu var. 7 vekilliğin 5’i AK Parti’nin, 2’si DTP’nin. Ancak 2009 yerel seçimlerinde AK Parti’nin oyları 134 bine düşmüş. DTP belediye başkanlığını 20 bin oy farkla kazanmış. O günden bugüne göç kenti olan Van’da seçmen sayısı 130 bin artmış. Bunların büyük kesimi BDP seçmeni. Bölgede aşiret yapısı önemli. Ancak aşiretler de çözülmeye başlamış. Yani aşiret liderinin işaret ettiği adaya blok oy gitmiyor. Tüm bu faktörler göz önünde tutulduğunda en gerçekçi tahminin BDP 4, AK Parti 4 olduğu söylenebilir. BDP 4, AK Parti 3, CHP 1 ise sürpriz olur.
VAN’IN ÖNEMLİ İLÇELERİ
ERCİŞ: Seçmen oranının en yüksek olduğu ilçe.
Hemoi, Bekiranlı, Celali,Pinyanişi, Mikaili aşiretleri var. İlçenin 2007’de ve referandumda çoğunlukla BDP’yi desteklemiş.
GÜRPINAR: Van’ın büyük ilçeleri arasında yer alan Gürpınar’da Alanlar, Burukiler, Mamedpiran, Gravi ve Ezdinan aşiretleri var. Koruculuk sistemine rağmen devletin bölgeye yönelik son yıllardaki politikalarına sıcak bakmadıkları söyleniyor.
BAŞKALE: AK Parti küskünü bir ilçe durumunda.
MURADİYE: Buruki, Madi. Meleyi; Muriki aşiretlerinin yaşadığı Muradiye ilçesinde 2009 yerel seçimlerinde belediyeyi DTP kazandı. İlçelerin seçmen sayıları ise şu şekilde: Van merkez: 258 bin, Bahçesaray: 8 bin, Saray: 11 bin, Başkale: 29 bin, Çaldıran: 30 bin, Çatak: 12 bin, Edremit: 14 bin, Erçiş: 85 bin, Gürpınar: 21 bin, Muradiye: 25 bin, Özalp: 34 bin
Metin Sever
