Küresünni Belgesel Çekimleri Kasımoğlu Köyünde

Küresinlilerin Türk askerlerine sağladığı destekten haberdar olan Mustafa Kemal’in Küresinliler’i taltif etmek için onları Türkiye’ye davet ettiği ve “nereye isterseniz gidebilirsiniz” dediği dile getirildi.

 

 

Van’da yaşayan Küresinliler adlı topluluğun İran’dan Van’a yaptığı tarihi yolculuğu ve Oğuzların Çepni boyundan gelen topluluğun geleneklerini konu edinen “Yestikan’dan Van’a” adlı belgesel filmin yapım sürecinde, halkı tümüyle Küresinliler’den oluşan Kasımoğlu Köy’ünde yapılan çekimlerde de yeni tarihi bilgilere ulaşıldığı öğrenildi.
İletişim uzmanı ve kültür araştırmacısı Prof. Dr. Sedat Cereci tarafından yönetilen filmin çekimleri sırasında görüşülen yaşlı Küresinlilerin, topluluğun kökenleri konusunda Azerbaycan’ı çıkış noktası olarak belirterek yüzlerce yıl önce Azerbaycan’da bulunan binlerce ailenin Makü üzerinden İran’a göçtüğünü söyledikleri bildirildi.

Doğu Anadolu’daki Ermeni ayaklanmaları sırasında Osmanlı ordusunun yetersiz kalması, askere yiyecek ve lojistik destek gönderememesi üzerine İran sınırındaki köylerde yaşayan Küresinlilerin Türk askerlerine yiyecek ve asker sağladığı, Küresinlilerin Türk askerlerine sağladığı destekten haberdar olan Mustafa Kemal’in Küresinliler’i taltif etmek için onları Türkiye’ye davet ettiği ve “nereye isterseniz gidebilirsiniz” dediği dile getirildi.

1910’lu yıllardan başlayarak gruplar halinde Anadolu’ya gelmeye başlayan Küresinliler’in, Atatürk’ün davetinden ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kendilerine arazi ve hayvan sağlamasından sonra 1930’lara kadar Anadolu’ya göç ettikleri ve Van’dan başlayarak Muş, Diyarbakır, Kayseri, Konya, Muğla, İzmir gibi çok sayıda kente yerleştikleri açıklandı.

Küresinliler’in İran’da kaldıkları sürede bir yandan mallarını gaspeden Kürt ağaların saldırılarına maruz kaldığı, bir yandan da Şia yönetiminin baskısı altında kaldığının yeniden dile getirildiği belgesel filmin çekimlerinde, Zeyve Köyü’nde yaşayan Küresinliler’in sıklıkla saldırılara uğradığı, bu nedenle pek çok ailenin değişik zamanlarda gruplar halinde gece karanlığında Van’a göç ettiği belirlendi. İran yönetiminin Anadolu’ya geçişleri engellemesi nedeniyle Küresinliler’in değişik zamanlarda gruplar halinde ve geceleri Van’a geçtiği dile getirildi.

Azerbaycan kökenli olduklarını söyleyen Küresinliler’in Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de akrabalarının olduğu ve zaman zaman İran’dan Bakü’ye ziyarete gittikleri öğrenildi.

Yaşlılardan gençlere kadar halen Azeri ağzıyla konuşan Küresinliler’in, Azerbaycan, İran ve Anadolu’da bulundukları tarihi süreçte bölgenin ortak geleneklerini benimsedikleri, düğünlerinde, bayramlarında Doğu Anadolu’da yaşanan geleneklerle kutlama yaptıkları, çocukların ve yetişkinlerin Doğu Anadolu oynanan aşık, köse, baca sallama gibi oyunları oynadıkları bildirildi.
Kendilerine Anadolu’nun kapılarını açan Mustafa Kemal Atatürk’ün adını saygıyla anan Küresinliler’in, çevre köylerde yaşayan Kürtlerle çok iyi ilişkiler içinde bulunduklarını, zaman zaman ziyaretlere gittiklerini, ortak dinsel inançlarının aralarında husumet oluşmasını engellediğini söyledikleri belirtildi. Kasımoğlu Köyü’nde yaşayan 85 yaşındaki Şamil Baştürk’ün, dedesinden ve babasından duyduğu kadarıyla İran’da büyük sıkıntılar çektiklerini, Van’da ise büyük bir huzur ve rahatlık içinde yaşadıklarını anlattığı açıklandı.

Küresinliler’in İran’dan Van’a yolculuklarıyla ilgi Alaköy, Karagündüz ve Kasımoğlu köylerinde yaptıkları çekimler sırasında çok sayıda tarihsel bilgilere ulaştıklarını dile getiren Prof. Dr. Sedat Cereci, Anadolu tarihinde Anadolu’nun renkli kültürel yapısını oluşturan hiç bilinmeyen serüvenler olduğunu, Anadolu coğrafyasının her adımında insanı şaşırtan ve heyecanlandıran bilgilerle karşılaşıldığını belirtti.

 

İHA

Şamil BAŞTÜRK

85 Yaşında