Küresünniler Tarih ve Kültür Platformu
Esas adı Celal Yenitürk olan Âşık Celali Van’ın Kasımoğlu köyündendir. Küçük yaşlarda gözlerini kaybetmiş olan Celâli, saza söze merak salmış, kendi çabasıyla saz çalmayı öğrenmiştir. Celali’nin şiirleri 1992 yılında Y.Y. Ünv. Edb. Fak. Türk Dili ve Edb. Bölümü Öğretim Görevlisi Bekir Oğuzbaşaran tarafından toplanmış ve yayına hazır hale getirilen şiirler, Van Valiliği tarafından “Gönül Gözü ” adı altında yayımlanmıştır. Halen Van TCK II. Bölge Müdürlüğü’nde işçi statüsünde çalışan Celali çeşitli vesilelerle sazı ve sözü ile Vanlıların karşısına çıkmaktadır.
GÜZEL
Eski ismi Tuşba, yenisidir Van.
Serhat şehri olan Van’ımız güzel.
Dünyada güzel Van ahiret iman.
İmanımız güzel dinimiz güzel.
Özelliği güzel şirin Van’ımız.
Vatan millet için feda canımız.
Hakikat yolunda aksın kanımız.
Al bayrak üstünde kanımız güzel.
Tarihte parlaktır geçmiş mazimiz.
Düşmanla savaşmış şehit gazimiz.
Aydınlığa varır doğru izimiz.
Bu günümüz güzel dünümüz güzel.
Aşık Celali der mert oğlu merdim.
Yaşasın ulusal mübarek yurdum.
Yücesin devletim kahraman ordum.
Cihanı kaplayan şanımız güzel.
Aşık CELALİ
Kaynak: Vanlıların Sesi Dergisi, Nisan Mayıs 1994, Sayı:5-6, s.27
KALESİ’NE
Van’da bahar günü gezmeye gittik.
Yolumuz uğradı pir kalesine,
Kalede dostlarla muhabbet ettik.
Hayran kaldım serin kar havasına.
Aşık kale için şiir söylesin,
Tarihi kaledir tarif eylesin,
Güzeller seyranda sarmış çevresin,
Doyulmaz kalenin kır sefasına.
Birçok şahlar yolcu eden kaledir,
Etrafında süsen sümbül lâledir,
Kuş bakışı o güzelim göledir,
İçmekle doyulmaz hor hor hasına.
Batıda göl ile iskele varır,
Güney eski şehir bir cami durur,
Doğuda şimdi Van ileri yürür,
İyi bir yer yerleşim yar ovasına.
Kuzeyinde bulunmakta ziyaret,
Ziyaret ederler büsbütün millet,
Abdurrahman Baba büyük bir zat,
Gönlünü bağlamış nur Mevlası’na.
Bir çok uygarlığın özü kalede,
Hazreti Ali’nin izi kalede,
Celâli’nin şiir sözü kalede,
Kapılmış gidiyor yâr sevdasına.
Âşık Celâli
Kaynak: Âşık Celâl YENİTÜRK, Gönül Gözü-2, Van, 2000
KURUT
Yaz donar kışın açılır,
Açılan kuruttur kurut.
Yemeğe lezzet saçılır,
Saçılan kuruttur kurut.
Mayası süt, yoğurt cacık,
Yapı yuvarlak ufacık,
Ana getir yiyek acık,
İçilen kuruttur kurut.
Nazik elde sığarlanır,
Dıgır dıgır dıgırlanır,
Yazdan kışa hazırlanır,
Seçilen kuruttur kurut..
Her insan mâna sezemaz,
Her yiğit gurbet gezemez,
Her gelin kurut ezemez,
Küçülen kuruttur kurut.
Kurut köfteye ezilir,
Umaç aşına süzülür,
Celâl der sofra dizilir,
Acilen kuruttur kurut.
Âşık Celâli
Kaynak: Âşık Celâl YENİTÜRK, Gönül Gözü-2, Van, 2000
LAZIM (24.11.1976)
Mevsim güzdü Allah salladı Van’ı,
Bunda bir hikmet var bilmemiz lazım.
Ayın yirmi dördü bir deprem anı,
Felâketten ibret almamız lazım.
Van ilinde gayet büyük bir afet,
Afette can verdi binler ile fert.
Ölen öldü kalan çok alsın ibret,
Asıl adalete gelmemiz lazım.
Adımız Müslüman bizde bir şey yok,
Hak etmişiz bize böyle cefa hak,
Eğer bilmez isek beterleri çok,
Çabuk kötülükten yılmamız lazım.
Cenâb-ı Hak büyük bir ihtar verdi,
Zerresini yıktı yerlere serdi,
Merhamet eyleyip imdada erdi,
Ona zikir, şükür namazı kılmamız lazım.
Gidin bakın Muradiye yıkılmış,
Nice insanların beli bükülmüş,
Nicelerin gözyaşları dökülmüş,
Akan gözyaşını silmemiz lazım.
Yer ile bir olmuş güzel Çaldıran,
Gözyaşı döküyor enkaz kaldıran,
Bugün ağlatıyor dün de güldüren,
Yaradana bağlı kalmamız lazım.
Erciş ile Özalp hasar görmüş,
Ecel nice yiğitleri götürmüş,
Hastahanelerde çok hasta varmış,
Yaralara merhem çalmamız lazım.
Kimisi çocuk kimisi ihtiyardır,
Kimisi nişanlı hasretlik zordur,
Dört beş bine yakın ölümüz var,
Ölenlere rahmet salmamız lazım.
Türkiye’de duyulunca bu acı,
Kedere büründü kardeş ve bacı,
Asker sivil sağ olsun hep yardımcı,
Böyle merhametle dolmamız lazım.
Kurban bayramımız yas ile kara,
Gönlümüzde hüzün kalbimizde yara,
Zengin iyi perişan fukara,
Müstahâk olanı bulmamız lazım.
Kan bahşetti can kurban bu millete,
Fedakârlık yaptı basın TRT,
Kuruluşlar geçtiler rekabete,
Yardımları adil bölmemiz lazım.
Çok yardım eyledi şanlı milletim,
Yıkılanı yapar güçlü devletim,
Sağ olsun Türkiye’m ve hükümetim,
Celâlî der birlik olmamız lazım.
Âşık Celâli
Kaynak: Âşık Celâl YENİTÜRK, Gönül Gözü-2, Van, 2000
ŞİRİN
Ağzımda lezzeti kaldı,
Van balı ballardan şirin.
Emrah Van’da sazı çaldı,
Van teli tellerden şirin.
Tarihte vardır kalemiz,
Yeşil çimendir yaylamız,
Süsen sümbül gül lalemiz,
Van gülü güllerden şirin.
Erek’tir Van’ımın dağı,
Bol olur bal kaymak yağı,
Edremit bir cennet bağı,
Van dalı dallardan şirin.
Hoşdur avazı sedası,
Akdamar güzel adası,
Gölünde vardır sodası,
Van gölü göllerden şirin.
Serhat şehri Van’ın özü,
Deresi tepesi düzü,
Azeri danışır sözü,
Van dili dillerden şirin.
Tek göz pişiği ayvanda,
Berrak su akar Şamran’da.
Celal aşık olmuş Van’da,
Van ili illerden şirin.
Celal YENİ TÜRK (AŞIK CELALİ)
Kaynak:Yüzüncü Yıl Üniversitesi,Van Kütüğü,YYÜ Yayın No:8,Araştırma Fonu Yayın No:3,1993
TURNALAR
Başkent Ankara’da hasat yatarım,
Üstümüze kanat gerin turnalar.
Dost ahbaba mektup yazar atarım,
Mektubumla Van’a erin turnalar.
Ankara’da Hacı Bayram-ı Veli,
Ziyaret edenin hoş olur hâli,
Düz ovası tahıl ambarı ili,
Konya’da Mevlâna görün turnalar.
Diyarbakır beden, uğrayın elbet,
Bitlis’te eğlenip edersiniz rahat,
Veysel Karâni’yi edin ziyaret,
Orda yaranızı sarın turnalar.
Gidin hoşlanırsınız Van’ın diline,
Sarılırsınız Erek Dağı gülüne,
Yüzmekle doymazsınız büyük gölüne,
Bazen küçük göle girin turnalar.
Başkale, Gürpınar, Özalp, Gevaş’ı,
Çatak, Muradiye şelale başı,
Emrah diyordur görün Erciş’i
Orada muhabbet kurun turnalar.
Abdurrahman Gazi baş et mehendan,
Serin yaylalar var kalırsınız hayran,
Van’ın kalesinde edersiz seyran,
Edremit bağına varın turnalar.
Edremit’ten benim köyüme uçun,
Adı Kasımoğlu örnek köyü seçin,
Kızlar soğuk ayran yaparla için,
Orada öterek durun turnalar.
Celâli gurbette kedere dalmış,
Turnalar sizlere arzuhal kılmış,
Annem babam Kasımoğlu’nda ölmüş,
Onlara fatiha verin turnalar.
Âşık Celâli
Kaynak: Vanlı Âşık CELÂLÎ, Gönül Gözü, Van Valiliği Yayınları, 1993
VAN ELMASI
Seni tanıtmamız lazım,
Van elması Van elması.
Hem kan yaparsın hem hazım,
Van elması Van elması.
Fidanların Fidanlık’tan,
Aşağı sarkar budaktan,
Rengin kırmızı yanaktan,
Van elması Van elması.
Köyde şehirde bitiyor,
Mis gibi koku tütüyor,
Bozulmaz kışa yetiyor,
Van elması Van elması.
Aslik elma pamukta hoş,
Biri tatlı biri de turş,
Dallarda nakışlı bir kuş,
Van elması Van elması.
Şık şık elma ve misket,i
Cep elması hoş lezzeti,
Şen eylemiş Edremit’i,
Van elması Van elması.
Sitarkin elma ve golden,
Güzün toplanıyor daldan,
Celâl der seçilmez baldan,
Van elması Van elması.
Âşık Celâl YENİTÜRK
Kaynak: Âşık Celâl YENİTÜRK, Gönül Gözü-2, Van, 2000
VAN GÖLÜ
Vanlılar göl demezler derler denizdir,
Denize benziyor böyle göl azdır.
Masmavi renk sodalı su temizdir,
Gahi uslu gahi coşar Van gölü.
Celali der gittim göl kıyısına,
Meftun oldum temiz hoş havasına,
Gönlümü kaptırdım mis havasına,
Her zaman yadıma düşer Van gölü.
Aşık CELÂLİ
Kaynak: Salih TÜRKOĞLU, Van gölü Rüzgarı, 2000
